วัยทอง

26 Aug 2014

ด้วยกลัวว่าเธอจะไปหาหมอจึงไม่บอกเธอ ว่าเธอเริ่มเข้าสู่ “วัยทอง”

ทำไมนะเหรอครับ

ก็เพราะผมคือผู้ที่ต้องคอยบำบัดผู้ที่มีอาการวัยทองรอบที่สองเสมอ เพราะ ในรอบแรกทุกคนจะเลือกที่จะเชื่อหมอก่อน และ ส่วนใหญ่จะได้รับการรักษาด้วยความรู้สมัย รัชกาลที่ 8 ซึ่งยังเข้าใจผิดในเรื่องการตกของฮอร์โมน ว่าตัวไหนตกก่อน ตัวไหนตกหลังทั้งนั้นครับ แล้วก็ให้เนื้องอกในมดลูกจากภาวะ Estrogen overdose มา แล้ว ก็ตัดมดลูกของผู้ป่วยอีก ตัดแล้วก็ได้ นิ้วล็อค ตามมาไม่เกินสองปี แล้วก็ผ่ามือเขาอีกบอกว่าเป็นพังผืด เลยทำให้นิ้วล็อค บานปลายครับ บานจริง ๆ รวมถึงค่าใช้จ่ายและเวลา

แนวคิดของฝั่ง โภชนบำบัด เรา คิดว่า ร่างกายเจ็บป่วยเพราะ สมดุลของสารอาหารในร่างกายเปลี่ยน เราก็ปรับสมดุลใหม่ ส่วนที่เหลือร่างกายอันแสนมหัศจรรย์ เขาดูแลตัวเองได้สบายมาก แต่อย่าใส่สิ่งที่เขาไม่ต้องการเข้าไปก็แค่นั้นครับครับ

ผมอยากให้ทุกท่านเข้าใจให้ถ่องแท้แล้วแก้ไขให้ถูกต้อง ผลมันจะได้ไม่บานปลายครับ และมันก็ง่ายนิดเดียว และไม่ได้เกิดกับทุกคนนะครับ เพราะผมไม่ยอมให้คนในครอบครัวที่ผมรักและเพื่อนๆทั้งหลายมีอาการนี้แน่ๆครับ

วัยทองหรือหมดประจำเดือนคืออะไร

วัยทองเป็นวัยที่รังไข่สร้างฮอร์โมนออกมาน้อยและไม่สม่ำเสมอทำให้มีประจำเดือนไม่สม่ำเสมอ วัยทองรังไข่ทำงานน้อยลงทำให้สร้างฮอร์โมนออกมาน้อยลง[ estrogen,progesterone] ทำให้บางท่านอาจจะมีประจำเดือนมากขึ้นบางคนน้อยลง บางคนประจำเดือนห่างบางคนก็มาถี่ ฮอร์โมนนี้จะช่วยในการมีประจำเดือน การตั้งครรภ์ ความแข็งแรงของกระดูก ลดระดับ cholesterol และเป็นเหตุให้มีความดันโลหิตสูงอีกด้วย

วัยทองจะเริ่มเมื่อไร

หญิงอายุตั้งแต่30 ปีขึ้นไปจน 50ปีสามารถเกิดวัยทองได้ โดยเฉลี่ยคืออายุ 51 ปีผู้ที่สูบบุหรี่จะเกิดวัยทองได้เร็วกว่าผู้ไม่สูบบุหรี่ ผู้ที่ตัดรังไข่ก็สามารถเกิดวัยทองได้ทันทีหลังตัดรังไข่เช่นกันและไม่ได้เกิดกับทุกคน

อาการเตือนของวัยทองมีอะไรบ้าง

เมื่อระดับฮอร์โมน estrogen และ progesteroneลดลงจะทำให้เกิดอาการหลายอย่างบางคนเป็นมากบางคนเป็นน้อย อาการอาจจะเป็นไม่กี่เดือนก็หาย แต่โดยเฉลี่ยประมาณ 4 ปี อาการต่างๆมีดังนี้ครับ

1. ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอเช่นมาเร็ว มาช้า มามาก มาน้อย มานาน

2. ร้อนตามตัว ผู้ป่วยจะมีร้อนโดยเฉพาะส่วนบนของร่างกาย แก้ม คอหลังจะแดงหลังจากนั้นจะตามด้วยเหงื่อออกและหนาวสั่นในเวลากลางคืน อาการนี้จะเป็นนาน 1-5 นาที

3. ปัญหาเกี่ยวกับช่องคลอดและกระเพาะปัสสาวะ เนื่องจากระดับ estrogen ลดลงทำให้เยื่อบุช่องคลอดแห้งและบางลงผู้ป่วยจะมีอาการปวดขณะร่วมเพศ และมีการติดเชื้อในช่องคลอดบ่อยขึ้น นอกจากนั้นยังมีเรื่องกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ ปัสสาวะเล็ดเวลาจามหรือไอ

4. การคุมกำเนิด ควรคุมกำเนิดอย่างน้อย 1 ปีหลังประจำเดือนครั้งสุดท้ายผู้ป่วยบางคนจะมีความรู้สึกทางเพศลดลงแต่บางรายมีความรู้สึกทางเพศสูงขึ้น
5. มีปัญหาเรื่องการนอน นอนหลับยาก ตื่นเร็ว อาจจะตื่นกลางคืนและเหงื่อออกมาก ผู้ป่วยจะบ่นเรื่องเหนื่อย

6. ผู้ป่วยจะมีอารมณ์ผันผวนโกรธง่ายมีอาการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์เร็ว เครียดง่าย หงุดหงิดโดยไม่มีสาเหตุ โกรธง่าย ใจน้อย ควบคุมอารมณ์ได้ยาก บางคนหลงลืมง่าย เวียนศีรษะ ซึมเศร้า

7. การเปลี่ยนแปลงทางรูปร่าง เอวจะเริ่มหายไป ไขมันที่เคยเกาะบริเวณขาจะเปลี่ยนไปเกาะบริเวณเอวกล้ามเนื้อลดลงมีไขมันเพิ่ม ผิวหนังเริ่มเหี่ยว

8. ปัญหาอื่น เช่นปวดศีรษะ ความจำลดลง ปวดตามตัว

9. ผิวหนังจะบางลง แห้งและเกิดเป็นแผลได้ง่าย มีอาการคันตามผิวหนัง และผิวหนังเกิดผื่นแพ้ง่าย

10. เส้นผมจะหยาบแห้งและบางลง หลุดร่วงได้ง่าย ไม่ดกดำเป็นเงางาม

11. ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ หรือปวดตามข้อและกระดูก

12. นอนหลับยากหรือนอนไม่หลับ

13. ปัสสาวะบ่อย กลั้นปัสสาวะไม่ค่อยได้

14. กระดูกจะบางและเปราะง่าย เวลาหกล้มกระดูกจะหักได้ง่ายขึ้น

วัยทองกับโรค

เมื่อเข้าสู่วัยทองจะมีโรคหลายโรคเกิดมากในวัยนี้ ได้แก่ โรคหัวใจ โรคกระดูกพรุน มะเร็งเต้านม แต่ไม่สามารถที่จะคาดเดาว่าใครจะเป็นโรคดังกล่าว แต่เราจะพิจารณาจากปัจจัยเสี่ยงว่าวัยทองคนใดมีปัจจัยเสี่ยงต่อโรคอะไร ดังนั้นท่านที่อยู่ในวัยทองท่านจะต้องรู้สิ่งต่อไปนี้เพื่อการตัดสินใจรับฮอร์โมนทดแทน

• รายละเอียดเกี่ยวกับโรคหัวใจ โรคกระดูกพรุน โรคมะเร็งเต้านม ย้ำ ต้องตรวจให้ชัดนะครับไม่งั้น บานปลาย

• ปัจจัยเสี่ยงของแต่ละโรค

• ผลของฮอร์โมนทดแทนต่อภาวะดังกล่าว

โรคที่มักจะเกิดกับวัยทอง

• ผู้ป่วยจะเกิดโรคกระดูกพรุนได้เร็ว
• ผู้ป่วยวัยทองจะมีอัตราการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ และโรคหลอดเลือดสมองเพิ่มผู้ป่วยควรควบคุมปัจจัยเสี่ยง
• มะเร็งเต้านม

เมื่อเข้าสู่วัยทองต้องทำอะไรบ้าง

อาหาร สตรีวัยทองควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ และเน้นการรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูง พืชตระกูลถั่ว งาดำ ปลาเล็กปลาน้อยที่รับประทานพร้อมก้าง ผักใบเขียว เป็นต้น แคลเซียมที่รับประทานจะเป็นตัวเสริมสร้างกระดูกเพื่อป้องกันภาวะกระดูกพรุนและต้องมีแม็กนีเซียมผสมในอัตราส่วนที่เหมาะสม ไม่งั้น ตะคริว ทุกคนครับ

นอกจากนี้ ควรควบคุมระดับไขมันในเส้นเลือดโดยงดรับประทานอาหารที่มีคอเลสเตอรอลสูง และเลือกรับประทานอาหารที่ย่อยง่าย ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เช่น การเดิน การวิ่งเหยาะๆ เต้นรำ รำมวยจีน เต้นแอโรบิค เป็นต้น ฝึกการควบคุมอารมณ์ให้มีความคิดในทางบวก และทำจิตใจให้แจ่มใสเบิกบาน ตรวจร่างกายอย่างสม่ำเสมอ ปีละ 1 ครั้ง ตรวจเช็คความดันโลหิต ตรวจเลือดหาระดับไขมัน ตรวจภายในเช็คมะเร็งปากมดลูก ตรวจหามะเร็งเต้านม และตรวจหาความหนาแน่นของกระดูก รวมทั้งการตรวจระดับของฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับวัยทอง

การรักษาโรคที่มากับวัยทองโดยไม่ใช้ฮอร์โมน

ก่อนการให้ฮอรโมนทดแทนจะต้องประเมินความรุนแรงของโรคที่พบร่วมกับวัยทองเช่นอาการร้อนตามตัว กระดูกโปร่งบางและต้องมาเปรียบเทียบกับความเสี่ยงที่จะเกิดโรคจากการให้ฮอร์โมนเช่นมะเร็ง โรคหัวใจและหลอดเลือด และจะต้องพิจารณาว่ามีทางเลือกอื่นอีกหรือไม่ในการรักษาภาวะเหล่านี้

ถ้าหากท่านมีอาการร้อนตามตัวจะแก้ไขอย่างไร

• เมื่อเริ่มเกิดอาการร้อนให้ไปอยู่ที่เย็นๆ
• ให้นอนในห้องที่เย็น
• ให้ดื่มน้ำเมื่อเริ่มรู้สึกร้อน
• หลีกเลี่ยงอาหารเผ็ดๆ และร้อน
• หลีกเลี่ยงสุรา
• หลีกเลี่ยงความเครียด เมื่อเวลาเครียดให้หายใจเข้าออกยาวๆ ช้าและใจเย็นๆ
• ถ้าหนาวให้ใส่เสื้อหลายชั้น และหากร้อนก็สามารถถอดทีละชั้น
• วิตามิน อี จะลดอาการได้ร้อยละ 40 บางที่จะให้ clonidine และยาลดอาการซึมเศร้ากลุ่ม SSRIเช่น Prozac Zoloft แก่ท่าน

อาการช่องคลอดแห้ง เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์ ปัสสาวะบ่อยจะแก้ไขอย่างไร

• เนื่องจากเนื้อเยื่อของช่องคลอดและกระเพาะปัสสาวะจะฝ่อทำให้เกิดอาการดังกล่าว และหากมีข้อห้ามในการรับประทานฮอร์โมนทดแทน หรือผู้ป่วยไม่อยากจะรับความเสี่ยงจากการให้ฮอร์โมนก็สามารถใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจนชนิดทาช่องคลอดได ้โดยระดับยาในเลือดจะมีน้อยกว่าชนิดรับประทาน 1 ใน 4 แต่จะให้ผลดีต่อช่องคลอดมากกว่าชนิดรับประทาน 4 เท่า ในการใช้ยาครั้งแรกให้ทาทุกวันหลังจากนั้นให้ทาอาทิตย์ละ 2-3 ครั้งหรือแล้วแต่การปรับของผู้ป่วย

• นอกจากนั้นบางคนอาจจะใช้ยาที่เพิ่มความชุ่มชื้นแก่ช่องคลอดแต่ไม่ทำให้เนื้อเยื่อหนาตัว

อาการนอนไม่หลับและอารมณ์แปรปรวน

ไปปรับกระบวนการย่อยอาหารและทำความเข้าใจเรื่องลำดับการทานอาหาร Food Combination ผมโพสต์ไว้แล้ว ที่เป็นรูป สเต็ก ครับ

แล้วถ้าไม่อยากมีวัยทองล่ะ ก็ไม่ยากครับ ตามมา

มาเข้าใจหน้าที่ฮอร์โมนเพศหญิงอีกนิดครับ

• ในช่วงวันที่ 1-14 ของรอบเดือนจะมีการสร้างและการเจริญของไข่จนสุกเต็มที่ช่วงนี้เรียกว่า Follicular phaseโดยจะมี ฮอร์โมน follicle stimulating hormone (FSH) กระตุ้นรังไข่ให้สร้าง estrogen เพื่อควบคุมการสร้างไข่และการเจริญของไข่ในช่วงนี้ระดับ ฮอร์โมน

• ในช่วงวันที่ 14-28 ของเดือนจะมีการสร้างฮอร์โมน Luteinizing hormone (LH) ซึ่งจะเป็นฮอร์โมนที่กระตุ้นให้รังไข่สร้างฮอร์โมน progesterone และระดับ ฮอร์โมน LH จะมีปริมาณสูงขึ้นก่อนวันที่มีการตกไข่เพราะฮอร์โมน LH จะกระตุ้นให้ไข่ตก ส่วน ฮอร์โมน progesterone จะควบคุมการหนาตัวของเยื่อบุมดลูกเพื่อรองรับไข่ที่ถูกผสม ดังนั้นในช่วงนี้ระดับ progesterone จะสูงถ้าไข่ไม่ได้ถูกผสมระดับ progesterone จึงจะลดระดับต่ำลง เยื่อบุมดลูกที่หนาตัวนี้ก็จะสลายตัวไปเป็นประจำเดือน

อาจเข้าใจยากสักนิดหนึ่ง งั้น เอาแบบเด็ก ป.4 ครับ

ถ้า ระยะการมีรอบเดือนมันนานขึ้น อันนี้ progesterone ตกก่อน ก็เติม progesterone เข้าไป ก็แค่ทานเมล็ดแตงโม 1 ฝ่ามือ จันทร์ พุธ ศุกร์ ถ้ารู้สึกร้อน ก็ใบย่านางตามสัก 10 ใบ ครับ ห้ามยาคุมกำเนิด ถั่วเหลืองและสารสกัดจากถั่วเหลือง น้ำมะพร้าว น้ำยาปรับผ้านุ่ม น้ำยาขัดเบาะรถ พวกนี้ออกฤทธิ์เหมือน estrogen

ถ้า ระยะการมีรอบเดือนมันถี่ขึ้น อันนี้ estrogen ตกก่อน จึงจะเติม estrogen ก็ยาคุมกำเนิด สารสกัดจากถั่วเหลือง(ย้ำ ที่สกัดด้วยระบบ ไฮดรอไลซิส) น้ำมะพร้าว น้ำยาปรับผ้านุ่ม น้ำยาขัดเบาะรถ ไม่ได้ให้ทานนะครับ พวกนี้ออกฤทธิ์เหมือน estrogen

และแน่ ๆ คือ ถ้าเริ่มมีอาการที่ว่ามา คุณต้องการแคลเซียมวันละ 2,000 mg

แล้ว ถ้ารอบเดือนไม่มาเป็นเวลานาน แล้วรู้สึกอึดอัด ผิวเสียอย่างที่ไม่เคยเป็น อย่างนี้เป็นต้น ก็ไปหา อาหารที่ประกอบด้วย

• White Kidney Bean Powder (ถั่วขาวผง)
• L-Carnitine Fumarate แอลคาร์นิทิน ฟูมาเรท
• Extracts of pomegranate (สารสกัดจากผลทับทิม)
• Garcinia Extract (สารสกัดจากผลส้มแขก)
• Chromium Amino Acid Chelate (โครเมี่ยม อะมิโนแอคซิด คีเลต)
• Fish Hydrolyze collagen คอลลาเจนจากปลาทะเลน้ำลึก
• Alpha-lipoic acid (กรดอัลฟา ไลโปอิค)
• Kelp Extract (สารสกัดจากเคลป์)
• Coenzyme Q10 (โค เอ็นไซม์ คิวเท็น)

มาทานสัก15 วัน ตูมเลยครับ สบายตัว

แค่นี้ครับ แค่นี้จริงๆ ไม่บานปลาย มันอาจจะเชื่อได้ยากสักนิดนึง เพราะอาจถูกฝังหัวไว้ว่า ถ้าป่วยให้เชื่อแต่หมอ เหตุจาก ได้เรียนรู้มาว่า ปัจจัยสี่ คือ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรค คำว่าโรค ในที่นี้คือโรคที่มาจากเชื้อโรค ในสมัยพุทธกาล ครับ

หวังว่าคงได้อะไรดี ๆ กันไปบ้างนะครับ และขอโทษที่ยาวไปสักหน่อย แต่นี่ สั้นที่สุดเท่าที่ผมจะทำให้ท่านเข้าใจได้แล้วครับ หมอนอกกะลาวันนี้ ก็ขอให้ทุกคนทุกท่านมีสุขภาพดีกันทุกถ้วนหน้าครับ สวัสดีครับ